Autor: Bartłomiej Jejda

O czym opowiemy w dzisiejszej ciekawoSKRZE? Ano o tym, jak pod koniec lat 70-tych Skra znalazła sponsora tytularnego, a z mariażem tym wiązano ogromne nadzieje. Lata 70-te to okres sporych zmian w funkcjonowaniu naszego klubu. Najpierw Skra połączyła się z KS Barbarą i pod nazwą Skra-Barbara rywalizował w rozgrywkach ligowych, natomiast kilka lat później doszło do kolejnej zmiany nazwy. 17 grudnia 1978 roku obyło się walne zebranie sprawozdawczo-wyborcze Skry-Barbary. Po kilku dniach lokalna prasa donosiła: „Walne zebranie […] podjęło decyzję – poprzedzoną uchwałą prezydium KSR „Komobex’u” o przyjęciu przez załogę tego przedsiębiorstwa zbiorowego patronatu nad klubem – o zmianie nazwy. Od kilkunastu dni funkcjonuje więc Międzyzakładowy Robotniczy Klub Sportowy Skra-Komobex, który ma pełne szanse nawiązania do jak najlepszych tradycji tej jednej z najstarszych, robotniczych organizacji sportowych Częstochowy.” Prezesem klubu wybrany został wicedyrektor Komobexu Stefan Elsner, natomiast grono wiceprezesów tworzyli Zbigniew Ryszka, Zbyszko Deska, Konstanty Lelonek, Ireneusz Garanty oraz Janusz Piotrowski. Sekretarzem ustanowiono Stefana Sobala. „Gazeta Częstochowska” podzielała zdanie większości kibiców, twierdzących, że „dla jednego z najpopularniejszych, częstochowskich klubów sportowych nadchodzą lepsze dni…” Nie brakowało podstaw do takiego myślenia. Komobex, czyli Przedsiębiorstwo Realizacji Kompletnych Obiektów Przemysłowych było jednym z największych przedsiębiorstw budowlanych nie tylko w naszym mieście. Wpływ na jego pozycję ekonomiczną miał bez wątpienia rozwój gospodarczy Częstochowy, który przełożył się na wzrost liczby mieszkańców. W 1972 roku podjasnogórski gród liczył niecałe 190 tysięcy mieszkańców, pod koniec grudnia 1975 roku w szpitalu im. Tytusa Chałubińskiego przyszła na świat dwustutysięczna mieszkanka Częstochowy, a w 1978 nasze miasto zamieszkiwało już prawie 227 tysięcy ludzi. W ciągu dwóch lat (od 1976 roku) do Częstochowy przybyło prawie 5 tysięcy osób, które musiały gdzieś mieszkać. Nic zatem dziwnego, że w połowie lat 70-tych 13% wszystkich pracujących częstochowian zatrudnionych było w budownictwie. Co więcej Komobex poszukiwał swojej drogi, czego najlepszym dowodem było podjęcie budowy osiedla mieszkaniowego „Wyczerpy” w odmiennej od technologii W-70 technologii „prefabrykacji komponentowej”, co pozwoliło na odmienność architektoniczną częstochowskich osiedli. Technologia W-70 zwana była również „technologią warszawską”, w której typie powstało około 80% zabudowy mieszkaniowej Tysiąclecia, Północy czy Rakowa. Zresztą niemały udział w powstawaniu tych osiedli miał również sponsor tytularny Skry. Wróćmy jednak do tego, na czym znamy się nieco lepiej – czyli do sportu. Po nieudanej jesieni trudno było odrobić straty do czołówki, więc cel zwycięstwa w klasie wojewódzkiej postawiono przed piłkarzami Skry przed sezonem następnym. Do sprawy działacze podeszli bardzo poważnie. Trenerem został Władysław Soporek, a zawodnicy wyjechali na zgrupowanie do nieodległej Blachowni. Jednym z najciekawszych pojedynków towarzyskich było spotkanie z czechosłowacką Porubą. Oddajmy zatem głos dziennikarzowi „Gazety Częstochowskiej”: „Pod wodzą nowego szkoleniowca znakomitego ongiś napastnika Władysława Soporka przygotowują się piłkarze Skry Komobex do pierwszych mistrzowskich pojedynków w klasie wojewódzkiej. Dwa dni temu częstochowianie powrócili ze zgrupowania treningowego w Blachowni grając w międzyczasie towarzyskie, międzynarodowe spotkanie z drugoligowym Porubą (CSRS). Goście okazali się bardzo wymagającym przeciwnikiem zwyciężając 4:0 (3:0). Z porażki tej nie ma co robić tragedii i wyciągać zbyt pochopnych wniosków, gdyż drużyna Skry znajduje się w stadium przebudowy, a na dodatek piłkarze robili początkowo wrażenie niesłychanie stremowanych.” Rywalizacja w czubie tabeli klasy wojewódzkiej toczyła się między naszą Skrą, Spartą Lubliniec a Motorem Praszka. Jak pokazał czas zespoły te między sobą miały rozstrzygnąć kwestię zwycięstwa. Piłkarze Skry-Komobexu długo szukali właściwego rytmu i niestety od czasu do czasu zdarzały im się nieoczekiwane potknięcia, po których można było przeczytać: „Za wiele dobrego nie da się powiedzieć o tym meczu. Skra nadal nie gra na miarę oczekiwań kibiców i znów straciła punkt” – jak po meczu z trzynastym w tabeli Zniczem Kłobuck. Zimą wiceprezes Lelonek mówił: „W składzie drużyny piłkarskiej przewidujemy niewielkie zmiany, ale nie chciałbym już teraz o tym mówić, bo są one w trakcie tzw. dogrywania się. Trudno przewidzieć w jakim kierunku pójdzie dyskutowana obecnie reorganizacja polskiego piłkarstwa, jak zostaną ustalone ligi. Niemniej chcielibyśmy, aby piłkarze wywalczyli awans do klasy międzywojewódzkiej.” Teraz już możemy powiedzieć, że z planów tych nic nie wyszło. Kolejne nieoczekiwane straty punktów odbiły się czkawką na koniec sezonu, w którym zabrakło aż sześciu „oczek” do triumfatora z Praszki. Marzenia o awansie trzeba było odłożyć na później. Bibliografia: Częstochowa. Dzieje miasta i klasztoru jasnogórskiego, t. 4, red. K. Kersten, UM, Częstochowa 2007 D. Bakota, Sport w województwie częstochowskim 1975-1998, AJD, Częstochowa 2013 D. Bakota, A. Płonimski, Klub Sportowy Skra Częstochowa 1926-2018, UJD, Częstochowa 2019 Gazeta Częstochowska 1979-1980

Dzisiaj cofniemy się do połowy lat dwudziestych, kiedy powołano do istnienia Robotniczy Klub Sportowy Skra Częstochowa. Jak doszło do powstania klubu? Zapraszamy na kolejną ciekawoSKRĘ. Międzywojenna Częstochowa była miastem kontrastów. Z jednej strony chylące się ku upadkowi chatki z przydomowymi wiatami dla zwierząt gospodarskich i ulice skąpane w błocie, z drugiej stąpające pod parasolami damy w efektownych sukniach i lokale, w których miejska elita, popijając koniak i paląc drogie papierosy, robiła interesy. W roku 1926 mijało sto lat od momentu połączenia Starej Częstochowy z podklasztorną Częstochówką. Mimo upływu całego wieku główna arteria miasta nie była szczelnie zabudowana. Między kamienicami, stawianymi w momencie przemysłowego rozkwitu miasta, znajdowały się ogrody bądź gęsto porośnięte krzakami połacie ziemi. Zresztą to nie wytyczone przez Jana Bernharda Aleje były najważniejszą ulicą w mieście. Niedzielne spacery prowadziły zwykle ulicą Narutowicza (dzisiejsza Krakowska), prosto nad Wartę, gdzie znajdowała się przystań i miejsce do plażowania. Liczne parki pozwalały znaleźć wytchnienie podczas upalnych dni, a na przykład w parku Narutowicza, tam, gdzie dzisiaj biegnie „gierkówka”, znajdował się teatr letni. Między rzeką a dworcem, w sąsiedztwie browaru, w miejscu dawnego cmentarza, wyrosła katedra. Czego jak czego, ale kościołów w Częstochowie nigdy nie brakowało, natomiast katedra, ukończona w roku 1927, a użytkowana już od niemal dekady, wyróżniała się na ich tle imponującą fasadą i rozmiarami, sytuującymi ją jako jedną z największych świątyń na kontynencie europejskim. Lata dwudzieste minionego wieku, to okres społecznego niepokoju. Na ulicach krzepnącego od niecałej dekady państwa ścierały się skrajne frakcje polityczne, a ich hasła padały na żyzny grunt. Nic dziwnego, jeśli spojrzeć na poziom bezrobocia i jego konsekwencje. Ogromną popularnością w tym czasie cieszył się sport, pozwalający uciec od problemów codzienności. W takich realiach zrodziła się myśl założenia naszego klubu. Za podwaliny Skry uważa się Organizację Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego, która rozgrywała swoje spotkania na Zawodziu i w której meczach często uczestniczyli mieszkańcy Ostatniego Grosza. Po kilku latach postanowiono powołać do życia klub. Wydawałoby się, że nic prostszego – a jednak nie. O zorganizowaniu Robotniczego Klubu Sportowego Skra zdecydowano we wrześniu 1925 roku. Dwa miesiące później jeden z najaktywniejszych działaczy OM TUR Edmund Suda udał się do Warszawy, gdzie otrzymał statut Skry Warszawa, który stał się fundamentem statutu częstochowskiej imienniczki. To jednak nie był koniec papierologii. Schody dopiero się zaczynały. Przez długi czas Starostwo Częstochowskie zwlekało z wydaniem odpowiednich zezwoleń, a piłkarze zrzeszeni w Skrze mogli pozwolić sobie wyłącznie na mecze towarzyskie. Wtedy do akcji wkroczył Józef Dziuba, pełniący wówczas funkcję wiceprezydenta Częstochowy. Warto wspomnieć, że Dziuba należał do najważniejszych polityków Polskiej Partii Socjalistycznej, a oprócz sportu aktywnie działał na polu oświaty oraz angażował się w powojenne zawirowania na Górnym Śląsku, między innymi wspomagając uchodźców ze Śląska. Jego głos miał ogromne znaczenie, nic więc dziwnego, że swoją osobą skruszył urzędowy mur i pismo przeskoczyło pierwszą przeszkodę. Odpowiednie dokumenty po przebyciu biurokratycznej krętej ścieżki znalazły się ostatecznie na biurku Wojewody Kieleckiego, który 22 czerwca 1927 swoim podpisem wciągnął Skrę do rejestru stowarzyszeń i związków. Piłkarze Skry po raz pierwszy do rozgrywek ligowych w klasie przystąpili najprawdopodobniej w 1927 roku, a więc ponad rok od momentu powołania klubu i spisania jego statutu. Data ta ma pełne uzasadnienie historyczne. W marcu tegoż roku powołano bowiem działający przy Krakowskim Okręgowym Związku Piłki Nożnej Podokręg Częstochowa. Ile klubów należało do tego Podokręgu? Tutaj mamy do czynienia ze sporymi rozbieżnościami. Ówczesny „Przegląd Sportowy” podawał liczbę 28 klubów – prawdopodobnie zawyżoną. Najbliższe prawdy, jest istnienie 14 klubów, do których z czasem dołączały inne. Biorąc pod uwagę trudności z jakimi musieli mierzyć się piłkarze wyniki schodziły nieco na dalszy plan. Brak wykwalifikowanych sędziów oraz dopiero rodząca się infrastruktura sportowa w znacznym stopniu wpływały na rezultaty. Nie można również pominąć faktu, że ogromnym problemem był… brak sprzętu. Pierwsze stroje zawodników Skry zostały uszyte z otrzymanej od przedsiębiorstw: Częstochowianka, Warta i Stradom, surówki lnianej, którą ufarbowano na czerwono-czarno, wcześniej kostiumy uszyte były z woreczków na mąkę. Skoro jesteśmy już przy niedoborach sprzętowych, to nie brakowało sytuacji przerywania meczu z powodu… braku piłek! Taką właśnie sytuację opisuje „Goniec Częstochowski”, relacjonując mecz pomiędzy Związkiem Powstańców Śląskich, a reprezentacją Częstochowy, rozegrany 18 września 1927 roku: „Niedzielne reprezentacyjne zawody piłki nożnej budzące zrozumiałe zainteresowanie zgromadziły liczną publiczność. Grę rozpoczęła Częstochowa, zdobywając w kilku minutach pierwszą bramkę. Reprezent. Pow. Śl. Górowała fizycznie, a Częstochowa technicznie. Drugą bramkę Częstochowa uzyskała z karnego, a podyktowanego słusznie przez sędziego […] Po przerwie w 25 min. sędzia przerwał grę, z powodu pęknięcia piłki, zapasowej bowiem nie dostarczył komitet.” Dla formalności podajmy jeszcze tabelę końcowa Klasy C Ligi Częstochowa 1927: 1. Warta Częstochowa 2. CKS Częstochowa 3. Victoria Częstochowa 4. Skra Częstochowa Tak narodziła się historia Skry Częstochowa. Jak widać zarówno zawodnicy jak i działacze musieli mierzyć się z wieloma problemami. Na szczęście determinacja osób zgromadzonych wokół Skry pozwoliła jej działać dalej i klub nie podzielił smutnego losu zdelegalizowanych klubów, takich jak KS Ogniwo (istniejący w latach 1923-1928), KS Concordia (1927-28), KS Hagibor (1928) czy KS Gwiazda Częstochowa (1931), a także szeregu zrzeszeń i stowarzyszeń, które przez gęste sito biurokracji nie zdołały się przedrzeć. Dzięki pasji i zaangażowaniu wielu ludzi możemy dzisiaj pasjonować się wynikami drużyny, rywalizującej na zapleczu najwyższej klasy rozgrywkowej w Polsce. Bibliografia: D. Bakota, A. Płonimski, Klub Sportowy Skra Częstochowa 1926-2018, UJD, Częstochowa 2019 J. Goksiński, Klubowa historia polskiej piłki nożnej do 1970 roku, PPG. Suplement. Tabele, Warszawa 2013 Goniec Częstochowski, 1927 Z. Janikowski, Częstochowa między wojnami, Księży Młyn, Łódź 2011 K. Kościański, Piłka nożna w Częstochowie w latach 1919-1927 [w:] Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe, UJD, Częstochowa 2019 M. Popczyk, Wspaniałe czasy „Skrzaków” [w:] Gazeta Wyborcza. Częstochowa, 2016

Dzisiejszą ciekawoSKRĘ poświęcimy młodzieży. Lata 60-te i 70-te to okres bardzo dobrej pracy szkoleniowej w naszym klubie, która owocowała sukcesami w kategoriach juniorskich. Od lat Skra stawia na młodzież – i nie są to słowa bez pokrycia. O zaangażowaniu w szkolenie najmłodszych piłkarzy świadczy nie tylko prężnie działająca Akademia – od lat wyróżniana certyfikatami PZPN-u, ale również druga drużyna, składająca się wyłącznie z młodzieżowców. Co więcej, regularnie szanse pokazania się podczas sparingów czy treningów pierwszego zespołu, otrzymują wyróżniający się piłkarze rezerw. Nie inaczej było nieco ponad pół wieku temu. Na przełomie lat 60-tych i 70-tych seniorzy Skry rywalizowali w rozgrywkach A-klasy. Rywalizowali ze zmiennym szczęściem, bowiem sezon 1969/70 zakończyli na siódmej pozycji. Z pewnością apetyty były nieco większe, a i okazji, by znaleźć się „oczko” lub dwa wyżej, nie brakowało. Zawód wśród kibiców był na pewno spory, tym bardziej, że początek rundy wiosennej wyglądał doprawdy imponująco. W posezonowym podsumowaniu padły jednak bardzo ważne słowa, stawiające ten wynik w zupełnie innym świetle. „Gazeta Częstochowska” pisała: „Nadal nie mają powodów do radości działacze Skry, choć mówiąc szczerze wiele klubów może brać z niej przykład w dziedzinie wychowywania utalentowanej młodzieży piłkarskiej. Tutaj raz jeszcze podkreślić warto pracę szkoleniową instruktora Jerzego Orłowskiego, który z powodzeniem przekazuje młodym swoje bogate doświadczenie.” Praca z młodzieżą stanowiła przemyślaną strategię funkcjonowania klubu. Świadczy o tym wypowiedź prezesa Skry, Henryka Zymka, który kilka miesięcy wcześniej mówił: – Podobnie jak w latach poprzednich stawiamy na młodzież. Liczymy na to, że z zespołu juniorów […] awansuje do pierwszej drużyny kilku zawodników. I nie da się ukryć, że tak właśnie było, a współpraca wspomnianego chwilę wcześniej Jerzego Orłowskiego z Eugeniuszem Sejfriedem, zajmującym się seniorami, układała się naprawdę dobrze. Juniorzy byli regularnie wprowadzani do pierwszego składu Skry, a najlepszym dowodem tego stanu rzeczy są krótkie „wycinki” z relacji meczowych, które odnajdujemy w ówczesnej prasie: „Sensacją częstochowskich eliminacji Pucharu Polski była porażka górników z Dźbowa, którzy przegrali na własnym boisku 0:1 z odmłodzoną Skrą. „Złotą” bramkę strzelił na 4 minuty przed końcem meczu junior Nabiałek.” „Odmłodzona Skra poczyna sobie dość śmiało i ani myśli rezygnować z pogoni za drużynami połowy tabeli. Dowodem zwycięstwo na trudnym terenie Konopisk.” „Bardzo dobrze spisali się juniorzy Skry […] pokonali niespodziewanie 1:0 A-klasowy zespół Barbary.” „[…] ambitna postawa młodzieży wspomaganej przez rutynowanych zawodników […] sprawiły, że kibice Skry mają coraz więcej powodów do zadowolenia.” Doświadczenie zdobywane na A-klasowych boiskach, przełożyło się na sukcesy w rozgrywkach młodzieżowych. Juniorzy Skry zostali mistrzami jesieni 1969/70 i swoją dyspozycję potwierdzili kilka miesięcy później, pewnie triumfując w końcowym rozrachunku i w efekcie awansując na szczebel okręgu śląskiego. W dwudziestu czterech spotkaniach Skrzacy tylko dwukrotnie opuszczali boisko na tarczy, a i tak miało to miejsce w momencie, kiedy ich mistrzowski tytuł był już niezagrożony. Na uwagę zasługuje również bramkostrzelność naszego zespołu. Prowadzeni przez Jerzego Orłowskiego piłkarze jako jedyni w stawce przekroczyli granicę stu strzelonych bramek! Bilans bramek strzelonych oraz straconych wyniósł natomiast wręcz niespotykane +102! Spójrzmy jak wyglądała tabela piłkarskiej klasy A juniorów sezonu 1969/70: 1. Skra Częstochowa 44 117-15 2. Raków Częstochowa 40 90-26 3. Górnik Dźbów 32 83-44 4. Victoria Częstochowa 32 69-38 5. KS Stradom 31 79-47 6. Pogoń Blachownia 24 54-50 7. Częstochówka 19 46-59 8. Sparta 19 37-50 9. Unia 18 25-74 10. Lot Konopiska 17 42-75 11. KS Panki 13 32-90 12. Budowlani 12 38-82 13. Barbara 11 47-102 Dyspozycję naszych juniorów doceniał również Katowicki OZPN, regularnie zapraszając piłkarzy Skry na mecze, zgrupowania oraz obozy szkoleniowe. Już w lipcu 1969 roku do klubu wpłynęło pismo, w którym powołani zostali na blisko trzytygodniowy obóz kondycyjno-szkoleniowy Kadry Juniorów Okręgu Tadeusz Kapica oraz Lech Mastel. By dodać tej informacji smaczku warto odnotować, że zawodnicy mieli zabrać ze sobą między innymi „przybory do mycia i szycia”, „pantofle pokojowe” oraz… „instrumenty muzyczne – jeśli który posiada i gra na nich” – nie samą piłką wszak człowiek żyje. Sympatycznym zwyczajem ówczesnych czasów było przesyłanie pozdrowień do czasopism. W lipcu 1970 „Gazeta Częstochowska” donosiła: „W Krapkowicach trwa zgrupowanie kondycyjno-szkoleniowe najlepszych piłkarzy – juniorów Śląska. Na obozie tym przebywają również i częstochowscy zawodnicy […] którym dziękujemy za nadesłane pozdrowienia.” Dodajmy, że reprezentacja Skry była na tym zgrupowaniu najliczniejsza, jeśli wziąć pod uwagę częstochowskie zespoły. W leżących dzisiaj w województwie opolskim Krapkowicach formę szlifowało trzech naszych piłkarzy, mianowicie: Bogusław Grzesiak, Adam Mrocheń oraz Andrzej Suliga. Dla porównania Barbara miała w tym gronie dwóch przedstawicieli, natomiast Górnik Dźbów (wówczas Dźbów formalnie nie należał jeszcze do Częstochowy, do której przyłączony został dopiero siedem lat później), Pogoń Blachownia oraz Stradom po jednym. Postawa piłkarskiej przyszłości naszego klubu musiała wywoływać wspomnienia związane z nie tak odległym sezonem 1967/68. Wówczas drużyna juniorów, prowadzona przez Mariana Łyszczarza, zwyciężyła w swojej grupie i otrzymała prawo gry w śląskiej lidze juniorów. Niestety problemy finansowe klubu zmusiły włodarzy Skry do wycofania zespołu z rywalizacji na poziomie wojewódzkim. Ale o tym opowiemy innym razem.